พ.ร.บ.พืชกระท่อม กำหนดว่า ห้ามโฆษณาหรือทำการตลาดใบกระท่อม น้ำต้มกระท่อม เพื่อจูงใจผู้คนให้บริโภคใบกระท่อมหรือน้ำกระท่อมที่ผสมกับยาเสพติดให้โทษหรือวัตถุออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท ตลอดจนวัตถุอันตรายต่างๆ รวมถึงห้ามจูงใจ ชักนำ ยุยง ใช้อุบายหลอกลวง ขู่เข็ญ ใช้อำนาจบีบบังคับ
การลงโทษจากข้อกำหนด พ.ร.บ.พืชกระท่อม
โทษสำหรับการโฆษณาหรือทำการตลาดใบกระท่อม น้ำต้มกระท่อมที่ผสมกับยาเสพติดให้โทษหรือวัตถุออกฤทธิ์ต่อจิตและประสาท รวมถึงวัตถุอันตรายต่างๆ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2 ปี หรือปรับไม่เกิน 200,000 บาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ ส่วนการจูงใจ ชักนำ ยุยงส่งเสริม ใช้อุบายหลอกลวง ขู่เข็ญ ใช้อำนาจครอบงำ ใช้วิธีขืนใจเพื่อให้ผู้อื่นบริโภคใบกระท่อมหรือน้ำต้มใบกระท่อมที่ผสมกับยาเสพติด ให้มีบทลงโทษคือ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
เพื่อทำการนำเข้าหรือส่งออกใบกระท่อมตามร่างพ.ร.บ.พืชกระท่อม ผู้ประสงค์จะต้องขออนุญาตและได้รับใบอนุญาตจาก ป.ป.ส. โดยจำเป็นต้องแจ้งให้ทราบทุกครั้งที่มีการนำเข้าหรือส่งออกใบกระท่อม อย่างไรก็ตามในกรณีที่มีการนำใบกระท่อมติดตัวเข้ามาในหรือนอกราชอาณาจักร เพื่อใช้ในการบริโภคส่วนตัวหรือเพื่อการบำบัดบรรเทาอาการเจ็บป่วยของผู้ที่เดินทางระหว่างประเทศในปริมาณที่จำเป็นตามที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง ก็จะได้รับการยกเว้นที่ไม่ต้องได้รับใบอนุญาต
อย่างไรก็ตาม หากปริมาณใบกระท่อมที่นำเข้าหรือส่งออกเกินกว่าที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง ผู้นำเข้าหรือส่งออกนั้นจะต้องยื่นคำขอขอใบอนุญาตเพิ่มเติม
ประโยชน์ของพืชกระท่อม: การส่งเสริมเศรษฐกิจและชุมชน
การสนับสนุนการเพาะปลูกพืชกระท่อม
พ.ร.บ.พืชกระท่อม ได้กำหนดให้สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด (ป.ป.ส.) มีหน้าที่สำคัญในการส่งเสริมพืชกระท่อมให้กลายเป็นทรัพยากรเศรษฐกิจที่มีคุณค่าสำหรับชุมชน นอกจากนี้ยังมีการสนับสนุนและส่งเสริมให้ประชาชนได้เรียนรู้เทคนิคการเพาะปลูกพืชกระท่อมให้มีประสิทธิภาพและเก็บเกี่ยวผลผลิตที่มีคุณภาพสูง
การศึกษาวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยี
ป.ป.ส. ยังเน้นการสนับสนุนงานวิจัยทางด้านการเพาะปลูกพืชกระท่อมและการพัฒนาสายพันธุ์ที่มีคุณภาพ นอกจากนี้ยังมีการให้ความสนับสนุนในการพัฒนาเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตและการจัดการทรัพยากรพืชกระท่อม
การเผยแพร่ความรู้
นอกจากนี้ยังมีการให้ความรู้และจัดทำเอกสารคำแนะนำ คู่มือ หนังสือวิชาการ ซึ่งเป็นทรัพยากรที่สำคัญในการส่งเสริมให้ผู้ประกอบการที่มีความรู้และความเข้าใจทางด้านพืชกระท่อมเพิ่มศักยภาพในการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรนี้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม
สำหรับพันธุ์ต้นกระท่อมที่ใช้เรียกกันในเมืองไทยทั่วไปยอดนิยมได้แก่ สายพันธุ์ก้านแดง ที่เหมาะกับการนำมาต้มดื่ม, สายพันธุ์แตงกวา พบได้บ่อยในประเทศไทย เหมาะทั้งเคี้ยวหรือต้ม, สายพันธุ์เหรียญทอง ใบจะกรอบกว่าสายพันธุ์อื่น น้ำจากใบสีจะออกมาคล้ายน้ำอ้อย, สายพันธุ์หางกั้งหรือแมงดา มีรสชาติที่ฝาดน้อย ปลายใบลักษณะเหมือนหางกั้ง, สายพันธุ์กลาย มีลักษณะคล้ายกระทุ่ม มีรสชาติฝาด จำนวนก้านใบน้อยกว่าพันธุ์อื่น ก็คือกลายพันธุ์นั่นเอง
แน่นอนว่าสามารถมองเห็นประโยชน์ของกระท่อมในภาพกว้างมากขึ้น รวมทั้งรู้ถึงข้อกำหนดและกฎหมายที่กำหนด ทั้งนี้ผู้ที่มนใจกระท่อมก็ควรศึกษาและใช้อย่างถูกต้องภายใต้กฎหมายและคำแนะนำของผู้เชี่ยวชาญเสมอ