มีงานวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับตำรับยาที่มีต้นกระท่อมเป็นส่วนประกอบ และการศึกษาเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์ในการรักษาโรคต่างๆ ของกระท่อม พบว่าต้นกระท่อม สรรพคุณสามารถใช้รักษาโรคของหมอพื้นบ้าน โดยพบตำรับยาที่มีพืชกระท่อมเป็นส่วนประกอบ 7 ตำรับ พบในคัมภีร์ตำรับแพทย์แผนไทยดั้งเดิม ได้แก่ ยาประสาใบกระท่อม ยากล่อมอารมณ์ ยาหนุมานจองถนนปิดมหาสมุทร ยาแก้บิดลงเป็นเลือด ยาแก้บิดหัวลูก ยาทาให้อดฝิ่น และยาประสะกาฬแดง เป็นต้น ซึ่งหมอพื้นบ้านส่วนมากใช้กระท่อมในการรักษาโรคตามองค์ความรู้ที่สืบทอดต่อกันมาจากบรรพบุรุษ แต่ในปัจจุบันสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ไม่อนุญาตให้ใช้ตำรับยาที่มีพืชกระท่อมเป็นส่วนประกอบในตำรับยาต่างๆ ทำให้องค์ความรู้ของแพทย์แผนไทยกำลังจะสูญหายไปในอนาคต

นอกจากนี้ มีงานวิจัยของชาวอังกฤษและญี่ปุ่นที่ตีพิมพ์รายงานวิชาการระบุว่าสารธรรมชาติที่มีในใบกระท่อมสามารถแก้ปวด ลดไข้ มีศักยภาพในการพัฒนาเป็นยาแก้ปวดตัวใหม่ได้ โดยไม่มีฤทธิ์เสพติดเหมือนกับฝิ่น ขณะที่ในด้านประวัติศาสตร์ใบกระท่อมคือ เป็นยุทธปัจจัยหนึ่งในการออกรบของทหาร เพราะทำให้ขยัน นอนหลับดี สามารถทำงานทนแดด ทนลม แต่จะไม่ทนฝนหรืออากาศหนาว รวมทั้งใช้กินเพื่อต้องการเลิกฝิ่นได้ นอกจากนี้ยังใช้รับแขกเหมือนหมากพลู และใช้กินกับน้ำชา โดยผู้ที่เคยกินใบกระท่อมเป็นประจำบอกว่าเลิกงายกว่า “หมาก”