ในขอบเขตของการใช้ยาสมุนไพรและการแพทย์แผนโบราณมีพืชเพียงไม่กี่ชนิดที่ได้รับความสนใจมากเท่ากับใบกระท่อม ที่ได้รับการยกย่องในด้านคุณสมบัติที่มีศักยภาพและการใช้งานที่หลากหลาย เราทุ่มเทเพื่อไขปริศนาของใบกระท่อมและสํารวจประโยชน์มากมายที่มีให้ เข้าร่วมกับเราในขณะที่เราเจาะลึกเข้าไปในคุณสมบัติของใบกระท่อม และค้นพบว่าทําไมพืชชนิดนี้ถึงได้กลายเป็นหัวข้อของความหลงใหลและการสร้างให้เป็นพืชอุตสาหกรรม
ทําความเข้าใจใบกระท่อม ของขวัญจากธรรมชาติ
ใบกระท่อมภาษาอังกฤษคือ “kratom leaf” ซึ่งเป็นส่วนที่ถูกนำมาใช้ประโยชน์ต่างๆ และสร้างมูลค่าของพืชชนิดนี้ ซึ่งสารจำพวกอัลคาลอยด์ (Alkaloids) อย่างไมทราไจนีน (Mitragynine) และ เซเว่นไฮดรอกโซไมทราไจนีน (7-hydroxymitragynine) ที่พบได้มากในบริเวณใบ ซึ่งใบกระท่อมมีสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพเหล่านี้มีปฏิกิริยากับตัวรับของร่างกาย ตั้งแต่การบรรเทาความเจ็บปวดไปจนถึงการบรรเทาอารมณ์ความรู้สึก ที่สามารถสกัดมาใช้ในทางอุตสาหกรรม
สรรพคุณและโทษของใบกระท่อม
มาดูกันว่าใบกระท่อมออกฤทธิ์ต่อร่างกายอย่างไรและสามารถรักษาโรคอะไรได้บ้าง
1. ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด
ใบกระท่อมได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางสําหรับคุณสมบัติเป็นยาแก้ปวดตามธรรมชาติ ในยุคก่อนการแพทย์พื้นบ้านจะเลือกใช้ใบกระท่อมช่วยระงับอาการแก้ปวดหรือปวดเมื่อยร่างกาย แต่ในการแพทย์แผนปัจจุบันได้มีการสกัดสารไมทราไจนีนและสารอัลคาลอยด์อื่นๆ มาใช้เป็นยาระงับความเจ็บปวดแทนการใช้มอร์ฟีน
2. การเพิ่มประสิทธิภาพของอารมณ์และลดความเครียด
ในโลกปัจจุบันที่มีความเร่งรีบ ความเครียดและความวิตกกังวลได้กลายเป็นปัญหาที่คนทำงานยุคใหม่พบเจอ ทำให้การนำสารสกัดที่มีฤทธิ์กดประสาทจากใบกระท่อมมาใช้ในผลิตภัณฑ์ที่ช่วยในการนอนหลับ สร้างความรู้สึกสบาย
3. เพิ่มพลังงานและการโฟกัส
ใบกระท่อมไม่ได้เกี่ยวกับแค่การผ่อนคลายเท่านั้น นอกจากนี้ยังสามารถให้พลังงานที่จําเป็นแก่ผู้ใช้ให้ไม่เหนื่อยง่าย กล้ามเนื้ออึดขึ้น นี่เป็นตัวเลือกยอดนิยมแต่ต้องใช้ในปริมาณที่เหมาะสม
4. ลดความดันโลหิตสูง
ใบกระท่อมแก้ความดันสูง นอกจากสารไมทราไจนินที่ช่วยระงับความเจ็บปวดได้แล้ว ยังมีฤทธิ์ช่วยขยายหลอดเลือด คลายกล้ามเนื้อ ส่งผลให้ช่วยลดความดันโลหิตแก่ผู้ป่วยได้
5. รักษาอาการท้องเสีย, ท้องเฟ้อ
ลำต้นใบกระท่อมสามารถนำมาต้มเพื่อดื่มกินหรือชงกับน้ำดื่ม เนื่องจากสารในใบหรือลำต้นสามารถช่วยยับยั้งแบคทีเรียในลำไส้ได้
6. รักษาโรคเบาหวาน
ใบกระท่อมสามารถนำมาเคี้ยวกินหรือต้มดื่มเพื่อช่วยรักษาโรคเบาหวานได้ เนื่องจากสารสกัดในใบสามารถช่วยในการดูดกลับของน้ำตาลกลูโคสเพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือด
โดยใบกระท่อมก้านแดงเป็นสายพันธุ์ที่นิยมมากที่สุดในประเทศไทย แม้ว่าใบกระท่อมจะมีสรรพคุณทางยาช่วยรักษาโรคได้มากมาย แต่ก็มีโทษอยู่เช่นกันหากใช้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานในทางที่ผิด หรือที่ไม่ได้อยู่ในการดูแลของแพทย์ เพราะอาจเกิดการเสพติดและส่งผลเสียต่อสุขภาพได้ ดังนั้นการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์จากกระท่อมที่ผ่านการวิจัยและพัฒนามาแล้วย่อมไม่ส่งผลเสียและเป็นอันตรายต่อร่างกายแต่อย่างใด
เมื่อเข้าใจว่าใบกระท่อมมีประโยชน์อย่างไรและรักษาโรคอะไรได้บ้าง ย่อมสามารถนำพืชชนิดนี้มาพัฒนาต่อยอดในเชิงอุตสาหกรรมเพื่อนำสารสกัดทางเคมีที่มีสรรพคุณมากมายนี้มาใช้สร้างคุณค่าทั้งในเชิงธุรกิจและการแพทย์ได้ต่อไปในระยะยาว
